Phân loại hàng hóa là gì? Các nguyên tắc phân loại hàng hóa phổ biến

Trong lĩnh vực kinh doanh và xuất nhập khẩu, phân loại hàng hóa là khâu quan trọng giúp doanh nghiệp quản lý và vận chuyển sản phẩm hiệu quả hơn. Mỗi loại hàng hóa đều có đặc điểm, quy cách và tiêu chuẩn riêng cần được sắp xếp đúng cách. Việc hiểu rõ về phân loại hàng hóa sẽ giúp doanh nghiệp tránh sai sót trong vận hành, tối ưu chi phí và tuân thủ đúng quy định. Hãy cùng LefoBox tìm hiểu chi tiết hơn về khái niệm, cách phân loại và vai trò của công tác này trong bài viết dưới đây.

Phân loại hàng hóa là gì?

Phân loại hàng hoá là gì?

Theo quy định tại Điều 1 Luật Hải Quan 2014, phân loại hàng hóa là việc căn cứ vào đặc điểm, thành phần, cấu tạo, tính chất lý, hóa, công dụng, quy cách đóng gói và các thuộc tính khác của hàng hóa để xác định tên gọi, mã số của hàng hóa theo Danh mục hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu Việt Nam.

Mục tiêu của hoạt động này là giúp cơ quan chức năng, doanh nghiệp và đối tác thương mại có cùng cách hiểu thống nhất về loại hàng, phục vụ cho việc tính thuế, cấp phép, thống kê và quản lý hàng hóa một cách hiệu quả.

Nói một cách dễ hiểu, phân loại hàng hóa là quá trình sắp xếp hàng hóa vào nhóm, mục hoặc mã HS (Harmonized System) tương ứng, dựa trên thành phần, công dụng, cấu tạo và các đặc tính kỹ thuật của sản phẩm.

Quy định của pháp luật về phân loại hàng hóa

Mục đích và tầm quan trọng của việc phân loại hàng hóa

Phân loại hàng hóa giữ vai trò then chốt trong toàn bộ chuỗi hoạt động thương mại, logistics và xuất nhập khẩu. Đây không chỉ là bước nền tảng để quản lý hàng hóa một cách khoa học, mà còn là yếu tố giúp đảm bảo tính minh bạch và đồng bộ trong giao thương quốc tế.

Phân loại hàng hóa có vai trò vô cùng quan trọng

Đối với doanh nghiệp

Việc phân loại chính xác giúp xác định đúng mã HS, kê khai thuế thuận lợi và tránh rủi ro sai phạm khi làm thủ tục hải quan. Đồng thời, doanh nghiệp có thể quản lý danh mục sản phẩm hiệu quả, tối ưu chi phí lưu kho và vận chuyển.

Đối với cơ quan quản lý

Là cơ sở quan trọng để thống kê, giám sát và kiểm soát hàng hóa lưu thông trong và ngoài nước, góp phần tăng tính minh bạch và đảm bảo tuân thủ chính sách thương mại.

Đối với thị trường

Giúp hình thành hệ thống cơ sở dữ liệu thương mại chính xác, hỗ trợ quá trình hội nhập, tạo thuận lợi cho các hoạt động xuất nhập khẩu và đầu tư nước ngoài.

Ngoài ra, việc phân loại hàng hóa đúng ngay từ đầu giúp doanh nghiệp tối ưu quy trình logistics, giảm chi phí vận hành, đồng thời đảm bảo hàng hóa được vận chuyển và bảo quản theo đúng tiêu chuẩn kỹ thuật yếu tố quan trọng trong việc duy trì chất lượng sản phẩm và uy tín thương hiệu.

Các nguyên tắc phân loại hàng hóa 

Theo đặc điểm vật lý của hàng hóa

Mỗi loại hàng hóa mang đặc tính vật lý riêng, đó có thể là khối rắn, dung dịch lỏng hay khí nén. Chính sự khác biệt này quyết định trực tiếp đến cách đóng gói và vận chuyển. Ví dụ, hàng rắn như kim loại, linh kiện hoặc máy móc cần vật liệu chịu lực, khung pallet chắc chắn để hạn chế va đập. Ngược lại, hàng lỏng như dầu, dung môi hay hóa chất đòi hỏi bao bì kín, chống rò rỉ và có khả năng chịu ăn mòn. Với hàng dạng khí (gas công nghiệp, khí nén), việc sử dụng bình áp suất đạt chuẩn là yếu tố bắt buộc.
Phân loại theo đặc điểm vật lý giúp doanh nghiệp chủ động thiết kế giải pháp bảo quản phù hợp, giảm thiểu hư hại và đảm bảo an toàn trong suốt quá trình lưu kho, vận chuyển.

Theo mục đích sử dụng

Một sản phẩm có thể được định nghĩa không chỉ bởi hình dạng, mà còn bởi vai trò của nó trong đời sống hoặc sản xuất. Hàng tiêu dùng như thực phẩm, mỹ phẩm, đồ gia dụng chú trọng yếu tố thẩm mỹ và tiện lợi khi đóng gói. Trong khi đó, hàng công nghiệp gồm nguyên liệu, linh kiện, thiết bị lại đòi hỏi bao bì bền chắc, thuận tiện bốc xếp.

Hàng tiêu dùng được bày bán trong siêu thị

Ngoài ra, với nhóm hàng đặc thù như hóa chất, vật tư y tế hay quốc phòng, quy chuẩn bao bì và dán nhãn phải tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn an toàn.

Theo giá trị hàng hóa

Giá trị của hàng hóa thể hiện mức độ quan trọng trong chuỗi logistics. Những mặt hàng có giá trị cao như trang sức, linh kiện điện tử hay dược phẩm cần quy trình bảo vệ nhiều lớp từ vật liệu đóng gói, bảo hiểm cho đến hệ thống giám sát hành trình.

Trang sức đắt tiền cần được bảo vệ nghiêm ngặt

Ngược lại, hàng hóa giá trị thấp như nguyên liệu thô, nông sản hay vật liệu xây dựng ưu tiên giải pháp bao bì tiết kiệm, tập trung vào khối lượng vận chuyển và hiệu quả chi phí.

Nhờ việc phân nhóm theo giá trị, doanh nghiệp dễ dàng cân đối giữa ngân sách bảo quản và rủi ro tài chính, từ đó đưa ra phương án vận hành hợp lý hơn.

Theo tính chất vận chuyển và bảo quản

Mỗi loại hàng có yêu cầu riêng khi di chuyển và lưu trữ. Hàng dễ vỡ như thủy tinh, gốm sứ hoặc linh kiện điện tử cần lớp đệm chống sốc và thùng carton nhiều lớp. Hàng dễ cháy, nổ hoặc ăn mòn phải tuân thủ quy định an toàn phòng cháy chữa cháy và sử dụng bao bì chuyên dụng.

Trong khi đó, hàng cần bảo quản lạnh như thực phẩm tươi, vắc-xin hay dược phẩm bắt buộc duy trì nhiệt độ ổn định trong suốt hành trình. Cách phân loại này giúp hệ thống logistics chủ động lên kế hoạch bảo quản, phương tiện vận chuyển và thời gian giao hàng, đảm bảo chất lượng sản phẩm đến tay người nhận.

Vắc xin là hàng hóa đặc biệt có cách bảo quản riêng

Theo hệ thống mã hóa tiêu chuẩn

Trong thương mại quốc tế, hàng hóa thường được nhận diện thông qua hệ thống mã HS (Harmonized System) do Tổ chức Hải quan Thế giới quy định. Mỗi mã HS gồm 8–10 chữ số, thể hiện đặc tính, cấu tạo và công dụng của sản phẩm.

Việc xác định đúng mã HS giúp doanh nghiệp kê khai hải quan chính xác, tính thuế đúng quy định và hưởng ưu đãi thuế nếu có. Đồng thời, đây cũng là công cụ quan trọng để cơ quan quản lý theo dõi luồng hàng, thống kê và điều hành chính sách thương mại.

Một hệ thống phân loại rõ ràng, thống nhất theo chuẩn quốc tế chính là nền tảng cho thương mại minh bạch và hoạt động xuất nhập khẩu chuyên nghiệp.

Công cụ hỗ trợ phân loại hàng hóa chính xác, nhanh chóng

Trong thời đại số, việc phân loại hàng hóa không còn chỉ dựa vào kinh nghiệm hay tra cứu thủ công. Doanh nghiệp ngày nay có thể tận dụng nhiều nền tảng và công cụ hỗ trợ hiện đại để đảm bảo tính chính xác, đồng bộ và tiết kiệm thời gian trong công tác quản lý hàng hóa. Một số công cụ phổ biến bao gồm:

Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Hải quan

Đây là kênh chính thống được sử dụng để tra cứu mã HS, biểu thuế xuất nhập khẩu và các quy định liên quan đến phân loại hàng hóa.
Doanh nghiệp có thể nhập tên sản phẩm hoặc nhóm hàng để tìm nhanh mã HS tương ứng, từ đó kê khai thuế đúng quy định, tránh rủi ro sai phạm khi làm thủ tục hải quan.

Cách tra mã HS trực tuyến trên cổng thông tin điện tử Cục Hải Quan

Công cụ tra cứu HS Code trực tuyến

Hiện có nhiều website và nền tảng hỗ trợ tra cứu mã HS tự động theo từ khóa, mô tả hoặc nhóm hàng. Các công cụ này giúp người dùng dễ dàng tìm được mã HS phù hợp chỉ trong vài giây, đặc biệt hữu ích với các đơn vị xuất nhập khẩu thường xuyên xử lý danh mục hàng hóa đa dạng.

Trang web tra cứu HS Code trực tuyến

Phần mềm quản lý kho và logistics

Nhiều phần mềm quản lý hiện nay đã tích hợp tính năng phân loại và mã hóa hàng hóa ngay trong hệ thống. Khi nhập hoặc xuất hàng, phần mềm sẽ tự động nhận diện nhóm hàng, gán mã HS, ghi nhận thông tin bảo quản vận chuyển tương ứng.

Điều này giúp doanh nghiệp không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn duy trì sự nhất quán trong dữ liệu, giảm thiểu sai sót trong quá trình quản lý kho, kiểm kê và làm báo cáo thuế.

LefoBox - Đơn vị cung cấp giải pháp bao bì đóng gói hàng hóa hiệu quả

Phân loại hàng hóa chính xác là nền tảng để doanh nghiệp xây dựng quy trình logistics hiệu quả. Tuy nhiên, để đảm bảo hàng hóa thực sự an toàn và nguyên vẹn trong suốt quá trình lưu kho, vận chuyển, yếu tố quan trọng không kém chính là giải pháp bao bì đóng gói phù hợp với từng nhóm hàng.

Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực phân phối, sản xuất thùng carton, cùng dây chuyền sản xuất hiện đại, LefoBox đảm bảo từng sản phẩm thùng carton đạt chuẩn về độ bền, khả năng chịu lực và tính thẩm mỹ cao, đáp ứng nhu cầu đóng gói của doanh nghiệp trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

LefoBox- Đơn vị cung cấp thùng carton đóng gói hàng hóa chuẩn quy định

Ngoài ra, LefoBox còn hỗ trợ doanh nghiệp trong việc thiết kế, in thùng carton theo yêu cầu, đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường trong nước và xuất khẩu. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể chủ động hơn trong việc đóng gói, phân loại và lưu trữ hàng hóa, hướng đến mục tiêu vận hành bền vững, tiết kiệm và chuyên nghiệp.

Phân loại hàng hóa chính xác là nền tảng cho một chuỗi cung ứng trơn tru, giảm thiểu rủi ro và tối ưu hiệu suất vận hành. Để quá trình đó đạt hiệu quả trọn vẹn, doanh nghiệp cần kết hợp với giải pháp đóng gói và bao bì phù hợp. Hãy để LefoBox đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc thiết kế, sản xuất và cung cấp bao bì carton chuyên biệt cho từng nhóm hàng hóa, giúp đảm bảo an toàn, đồng bộ và chuyên nghiệp trong toàn bộ chuỗi logistics. Liên hệ hotline: 09 69 69 69 80 để được tư vấn và hỗ trợ ngay hôm nay.